School - Kiezen van een school

Een moeilijke keuze!

Als ouder van een kind met een handicap moet je voortdurend keuzes maken. Een heel belangrijke keuze is die voor een school voor je kind. Wanneer je kind geen noemenswaardige problemen heeft, is het vanzelfsprekend dat er een school in de buurt van thuis gezocht wordt.

Heeft je kind een handicap of ontwikkelingsachterstand, dan spelen er nog andere overwegingen mee:  Waar krijgt mijn kind de meeste kansen om te ontwikkelen? Waar zal mijn kind zich thuis voelen? Welk pedagogisch project vind ik als ouder belangrijk voor mijn kind? Heeft de keuze die ik nu maak gevolgen voor later? Wat betekent de keuze die we nu maken voor ons gezin? … Dat je deze resem aan vragen, beantwoord wilt zien vooraleer je een keuze maakt, is logisch. Dat je later van gedachte kunt veranderen en opnieuw op zoek gaat naar een geschikte school voor je kind is ook  helemaal oké. Geen enkele keuze hoeft definitief te zijn.

De tijd dat een kind met een specifieke onderwijsbehoefte enkel naar het buitengewoon onderwijs verwezen werd, ligt achter ons. Of beter: zou, vanuit de inclusiegedachte, achter ons moeten liggen. Helaas zijn wij nog altijd niet zover dat elke schoolkeuze een evenwaardige keuze is. Als je kiest voor een gewone school voor je kind, sta je nog al te vaak voor extra uitdagingen: om een school te vinden waar je kind welkom is, om de nodige ondersteuning te vinden en te continueren, om leren en therapie met elkaar te combineren, om alle betrokkenen op eenzelfde golflengte te krijgen, enz.

Of je nu kiest voor buitengewoon of gewoon (inclusief) onderwijs… de keuze die jij moet maken, is een moeilijke én moedige keuze die alle respect verdient. Want als ouders heb je allemaal hetzelfde voor ogen: wat is het beste voor mijn kind?

Voor informatie en advies over een schoolkeuze kan je terecht bij het CLB (Centrum voor Leerlingenbegeleiding). Als je ondersteuning krijgt van een dienst voor ambulante of mobiele begeleiding, dan kan deze dienst je ook informeren en adviseren. Maar laat ons duidelijk zijn: jij als ouder hebt het recht om voor jouw kind een keuze te maken. Niemand anders kan en mag dit in jouw plaats doen.

“Zolang leerlingen met specifieke onderwijsnoden en hun ouders er niet op kunnen vertrouwen dat zij in het gewoon onderwijs de nodige ondersteuning krijgen om te ontwikkelen en al hun talenten te ontplooien, zullen zij blijven kiezen voor het buitengewoon onderwijs.  Dus groeien daar de wachtlijsten en worden de beschikbare middelen ingezet voor versterking en groei van dit buitengewone onderwijscircuit. Ten koste van een versterking van de ondersteuningsmogelijkheden in het gewoon onderwijs. Waardoor leerlingen en hun ouders blijven kiezen voor het buitengewone onderwijscircuit. Wie kan het hen kwalijk nemen? “(Gezin en Handicap)

Leerplicht

In België is er een leerplicht voor kinderen en jongeren tussen 5 en 18 jaar. Ook kinderen en jongeren met een handicap zijn leerplichtig. In het buitengewoon onderwijs gelden dezelfde leerplichtregels als in het gewoon onderwijs. Je voldoet aan de leerplicht door je kind in te schrijven in een school voor buitengewoon onderwijs en erop toe te zien dat het regelmatig de lessen volgt.

Leerplichtige kinderen waarvoor het door hun handicap onmogelijk is om permanent les te volgen in een school hebben recht op permanent onderwijs aan huis. Hiervoor is er wel een gunstig advies van de onderwijsinspectie nodig. Dat onderwijs omvat 4 lestijden per week. Een school voor buitengewoon onderwijs zorgt daarvoor.

Aan kinderen die door een handicap onmogelijk les kunnen volgen (dus ook niet thuis), kan de onderwijsinspectie op verzoek van de ouders ook vrijstelling van leerplichtverlenen. Die vrijstelling kan tijdelijk of permanent zijn.

Deze vrijstelling vraag je aan bij: 

Zorgpunt Onderwijsinspectie 
Koning Albert II-laan 15, 1210 Brussel 
zorgpunt@onderwijsinspectie.be 

Leren met een handicap

Leerlingen met een handicap hebben recht op onderwijs dat aangepast is aan hun onderwijsbehoeften. De ouders, de school en het CLB, Centrum voor Leerlingenbegeleiding, zoeken naar de best passende ondersteuning.

Naar het gewoon onderwijs

Elke school moet een gepast zorgbeleid uitgebouwd hebben voor àl haar leerlingen. Elke school biedt (of zou moeten bieden) basiszorg en verhoogde zorg voor elke leerling die hier nood aan heeft. Maar als deze zorg voor jouw kind niet voldoende is en er uitbreiding van zorg nodig is of als je kind nood heeft aan een individueel aangepast leerprogramma,  kan een school voor gewoon onderwijs extra ondersteuning aantrekken. Dit kan door samenwerking met het buitengewoon onderwijs.

Als je kind het gewone leerprogramma volgt, moet het voldoen aan de toelatings- en overgangsvoorwaarden van het gewoon onderwijs en over een ‘gemotiveerd verslag’ beschikken met de omschrijving van de specifieke behoeften en de nodige begeleiding

Als je kind een individueel aangepast leerprogramma volgt, moeten de specifieke onderwijsbehoeften van je kind en de afspraken over de nodige begeleiding opgenomen zijn in een verslag voor toegang tot het buitengewoon onderwijs. Met dit verslag ka je kind in het gewoon onderwijs een individueel aangepast leerprogramma volgen.

“Kaat ging, vanaf twee jaar, drie halve dagen per week naar het revalidatiecentrum. Toen ze 2,5 jaar werd en dus naar de kleuterklas mocht, vonden haar therapeuten dat ze niet klaar was voor de school. Wij wilden het toch proberen. Nu zijn wij nog altijd blij dat we ons gevoel gevolgd hebben. De peuterklas heeft Kaat wel twee keer gedaan, maar daarna kon ze gewoon met haar vriendjes mee overgaan naar de tweede kleuterklas. Kaat deed het goed. De andere kinderen hebben haar graag en zij heeft een ontzettend goed geheugen. In de kleuterklas hebben wij er nooit aan getwijfeld dat Kaat er niet op haar plaats zou zitten. Maar bij de overgang naar het eerste leerjaar waren die twijfels er wel. Op het einde van de kleuterschool sprak Kaat regelmatig negatief over zichzelf: ‘ik ben altijd de laatste’, ‘ik kan niet wat de andere kinderen wel kunnen’, … Wij vroegen ons af of een kind dat zo negatief over zichzelf spreekt en daardoor aangeeft dat het zich slecht in zijn vel voelt, wel de kans krijgt om te leren. Net op dat moment startte in de school waar Kaat en haar zus zaten een nieuwe directrice. Zij hoorde ons deze twijfels uitspreken en ging met ons in gesprek: ‘Laat het ons aub eerst proberen met Kaat’. En zo startte Kaat in het eerste leerjaar in de school in de buurt. Ook al hadden wij veel vragen, maar het loopt goed …’ (Liesbeth, mama van Kaat)

Lees het ganse verhaal van Liesbeth en Kaat hier

Naar het buitengewone onderwijs

• Buitengewoon kleuteronderwijs

Vanaf je kind 2,5 jaar en er zijn specifieke zorgen nodig, kan het eventueel terecht in het buitengewoon kleuteronderwijs.  Er is wel een verslag ‘voor toegang tot het buitengewoon onderwijs’ van het CLB nodig. In dat verslag staat welke type onderwijs het best bij je kleuter past. Je kan enkel inschrijven in het type dat in het verslag vermeldt wordt.

Het buitengewoon kleuteronderwijs is ingedeeld in 7 types, volgens de speciale zorg die de kinderen nodig hebben:

Je hebt recht op een tussenkomst in de vervoerkosten of op gratis collectief vervoer voor je kind, als het vanaf een vaste opstapplaats (of vanaf de verblijfplaats) naar de dichtstbijzijnde school voor buitengewoon onderwijs gaat van het onderwijsnet waar jij voor kiest.

• Buitengewoon lager onderwijs

Net zoals in het gewoon onderwijs gebeurt de overstap naar het buitengewoon lager onderwijs op 6 jaar (op 1 september van het kalenderjaar waarin je kind 6 wordt). Je kan de overstap met twee jaar uitstellen, dus tot 1 september van het kalenderjaar waarin je kind 8 jaar wordt.

In een school voor buitengewoon onderwijs is gespecialiseerde hulp aanwezig. De kinderen krijgen er aangepast onderwijs en aangepaste opvoeding, verzorging en behandeling. Het buitengewoon lager onderwijs is ingedeeld in types, volgens de speciale zorg die de kinderen nodig hebben:

Voor een inschrijving in het buitengewoon onderwijs heb je een verslag van het CLB nodig. Uit het verslag moet blijken dat redelijke aanpassingen niet mogelijk of niet voldoende zijn om je kind de gewone leerdoelen te laten halen in een gewone school. Je kind heeft een individueel aangepast leertraject nodig.

Een verslag bestaat uit een attest en een protocol. In het attest moet staan welk type buitengewoon onderwijs het meest geschikt is voor jouw kind. Je kind kan alleen naar een school waar dit type onderwijs wordt aangeboden.

Je hebt recht op een tussenkomst in de vervoerkosten, of op gratis collectief vervoer voor je kind, als je het inschrijft in de meest nabijgelegen school voor buitengewoon onderwijs van het onderwijsnet waar jij voor kiest.

“Nachten hebben wij wakker gelegen, maar uiteindelijk hebben we de knoop doorgehakt. Sinds zijn tweede leerjaar gaat Daan naar het buitengewoon onderwijs, type 9. Daan heeft veel capaciteiten, maar hij blokkeert. Al van in de kleuterklas was het elke ochtend een drama om hem op school te krijgen. Hij moest voortdurend extra uitgedaagd worden om met de groep mee te doen. Daan kwam niet tot praten. Dus volgde na de school nog logopedie. Later kwam er nog kine bij, want ook voor zijn motorische ontwikkeling waren er extra stimulansen nodig. Wij kregen het in ons gezin niet meer rond. De stress voor hem en ons gezin werd te groot. Ook de angstaanvallen van Daan wogen op zijn zusje en op ons. Het heeft even geduurd, maar na een zestal weken voelden wij Daan tot rust komen. Hij gaat nog altijd niet huppelend naar school, maar het gaat al stukken beter. En hij gaat erop vooruit. Onvoorstelbaar wat hij op deze korte tijd al geleerd heeft. Dat Daan nu op school de nodige therapie krijgt en wij niet meer van de ene therapie naar de andere moeten hollen na de schooluren, bracht rust. Bij Daan en in ons gezin.’ (Merel, mama van Daan).

Permanent onderwijs aan huis

Een kind kan vanaf 5 jaar permanent onderwijs aan huis volgen als het door een handicap niet naar school kan, maar wel onderwijsbegeleiding aankan.

Om hiervoor in aanmerking te komen moet een kind een verslag voor toegang tot het buitengewoon onderwijs van het CLB hebben. In dit verslag staat welk type van buitengewoon onderwijs het beste aansluit bij de noden van het kind.
Permanent onderwijs aan huis vraag je aan bij het Zorgpunt Onderwijsinspectie, Koning Albert II-laan 15, 1210 Brussel, zorgpunt@onderwijsinspectie.be 

Als de inspectie beslist dat permanent onderwijs aan huis aangewezen is, duidt ze een school voor buitengewoon onderwijs aan die het onderwijs zal organiseren. Dat is in principe de dichtstbijzijnde school, rekening houdend met de vrije schoolkeuze van de ouders. De school voor buitengewoon onderwijs krijgt vier lestijden per week om permanent onderwijs aan huis te organiseren.
Zij overlegt met de ouders over het aanbod, het tijdstip en de duur van de lessen.
De school houdt rekening met beperkingen die de arts oplegt.

Voor meer informatie en adressen van scholen:

www.onderwijs.vlaanderen.be

www.onderwijskiezer.be